Katalog GunDay.pl. Pistolet Vis wz. 35

Pistolet Vis wz. 35 – legenda polskiej myśli technicznej

Vis wz. 35, znany również jako "Radom", to jeden z najwybitniejszych pistoletów wojskowych II wojny światowej, stanowiący symbol polskiego kunsztu zbrojeniowego. Opracowany w 1931 roku przez inż. Piotra Wilniewczyca i Jana Skrzypińskiego, a przyjęty na uzbrojenie Wojska Polskiego w 1935 roku, łączył innowacyjność z niezawodnością. Poniżej przedstawiamy kompleksową analizę tej konstrukcji – od mechanizmu działania po współczesny rynek kolekcjonerski – przygotowaną z myślą o profesjonalistach i pasjonatach broni palnej.

Konstrukcja i parametry techniczne

Vis wz. 35 to pistolet samopowtarzalny działający na zasadzie krótkiego odrzutu lufy z ryglowaniem przez przekoszenie. Wykonany w całości ze stali, waży 955 g bez magazynka (1023 g z pustym magazynkiem), co zapewnia stabilność strzału kosztem zwiększonej masy. Kaliber 9×19 mm Parabellum, długość lufy 120 mm, a całkowita długość broni wynosi 200 mm. Magazynek jednorzędowy mieści 8 naboi, co było standardem w latach 30. XX wieku.

Mechanizm spustowy typu SAO (Single Action Only) wymaga ręcznego napięcia kurka przed pierwszym strzałem. Innowacją był zwalniacz kurka (decocker), umożliwiający bezpieczne opuszczenie napiętego kurka bez ryzyka wystrzału – rozwiązanie rzadkie w tamtym okresie. Bezpiecznik chwytowy blokował spust, gdy broń nie była pewnie trzymana.

Rozkładanie broni nie wymagało narzędzi dzięki unikalnemu systemowi blokady zamka. Po przesunięciu dźwigni i zdjęciu prowadnicy sprężyny powrotnej, zamek mógł być łatwo zdemontowany do czyszczenia – przewaga nad konkurencją taką jak Colt M1911.

„Pistolet «Vis» jest bronią samopowtarzalną o zewnętrznym kurku, lufie ryglowanej i iglicy przerzutowej. […] Polowe rozkładanie pistoletu do czyszczenia nie wymaga żadnych przyrządów.” (Instytut Techniczny Uzbrojenia, 1937 r.)

Zalety i wady w ujęciu historycznym i współczesnym

Zalety:

• Niezawodność i precyzja: Testy wykazały celność do 50 m, z przebijalnością 120 mm deski sosnowej z 15 m. Mechanizm działał bezawaryjnie nawet w trudnych warunkach bojowych.
• Innowacyjne rozwiązania: Decocker i system rozkładania wyprzedzały epokę. Bezłącznikowy system ryglowania lufy stał się wzorem dla późniejszych konstrukcji.
• Robusta konstrukcja: Pełnostalowa budowa gwarantowała trwałość, co potwierdziła służba w Armii Krajowej i Wehrmachcie.

Wady:

• Masa i gabaryty: 1123 g z załadowanym magazynkiem utrudniały codzienne noszenie w porównaniu do lżejszych współczesnych pistoletów.
• Ograniczona pojemność magazynka: 8 naboi przegrywało z Browningiem HP (13 naboi) czy niemieckim P.38 (8 naboi, ale z samonapinaniem).
• Przyrządy celownicze: Wąska muszka i szczerbinka utrudniały szybkie celowanie w słabym świetle, co podkreślali użytkownicy porównujący go do TT-33.

Modele i warianty – ewolucja konstrukcji

Podczas produkcji (1935-1945) powstało kilka kluczowych wariantów:

• Wersja przedwojenna (1935-1939): Oryginalny Vis z polskim orłem, napisem "F.B. Radom" i numerem patentowym. Charakterystyczne głębokie żłobienia na zamku. Wyprodukowano ok. 47 000 sztuk.
• P.35(p) (1939-1944): Produkcja pod niemiecką okupacją. Usunięto polskie godła, dodano oznaczenia "P.35(p)" i "bnz". Uproszczono proces produkcyjny: m.in. płaskie żłobienia na zamku i gorsza jakość stali.
• Wersja kawaleryjska: Wyposażona w zaczep do kolby, przeznaczona dla artylerzystów i załóg pojazdów. Rzadko spotykana.
• Powojenna replika FB "Łucznik": Współczesne reprodukcje z zachowaniem oryginalnej konstrukcji, ale z poprawioną ergonomią chwytu. Produkowane od 2021 r. w limitowanych seriach.

Poniższa tabela porównuje kluczowe różnice:

Rynek kolekcjonerski: ceny i dostępność

Oryginalne Visy wz. 35 to dziś obiekty muzealne, a ich ceny wahają się od 10 000 do 30 000 zł w zależności od stanu, roku produkcji i historii. Egzemplarze przedwojenne z nienaruszonymi oznaczeniami osiągają najwyższe kwoty. Wersje okupacyjne (P.35(p)) są tańsze, ale wciąż cenne: 8 000-15 000 zł. Unikatowe modele kawaleryjskie lub broń z udokumentowanym udziałem w powstaniu warszawskim mogą przekroczyć 40 000 zł.

Współczesne repliki produkowane przez Fabrykę Broni "Łucznik" kosztują ok. 7 000-9 000 zł za nowy egzemplarz. Są to jednak limitowane serie (np. 1000 sztuk rocznie), co wpływa na ich inwestycyjny charakter. Używane repliki pojawiają się rzadko, zwykle w cenach 5 500-7 500 zł.

Rynek aukcyjny w Polsce (np. serwis - portal ogłoszeniowy z bronią jak GunDay.pl, eGun, komisy broni) oferuje głównie egzemplarze okupacyjne. Przykładowe ceny z 2025 roku:

• Vis wz. 35 (1938 r., orzeł): Stan dobry – 18 000 zł; stan idealny z dokumentacją – 28 000 zł.
• P.35(p) (1942 r.): Stan użytkowy – 9 000 zł; z oryginalną kaburą – 14 000 zł.
• Replika FB "Łucznik" (2023): Nowa – 8 300 zł; używana (100 strzałów) – 6 700 zł.

Dziedzictwo i wpływ na współczesne konstrukcje

Vis wz. 35 był nie tylko bronią, ale też technologicznym manifestem II RP. Jego bezłącznikowy system ryglowania lufy stał się wzorem dla powojennych pistoletów jak CZ 75 czy Beretta 92. W testach balistycznych przewyższał niemiecki Walther P38 w precyzji na dystansach powyżej 25 m, co potwierdzają raporty Armii Krajowej.

Dla współczesnych strzelców Vis pozostaje "legenda do ręki" – ciężki, ale oferujący wyjątkową przyjemność strzelania dzięki niskiemu odrzutowi i precyzyjnemu spustowi. Jego wady (niska pojemność magazynka, masa) są dziś ewidentne, ale w kontekście historycznym nie umniejszają osiągnięcia polskich inżynierów. Jak podsumował jeden z użytkowników:

„Strzelanie z Visa to jak prowadzenie klasycznego auta – wymaga wprawy, ale daje satysfakcję nieosiągalną przy współczesnej 'plastikowej' broni.”

Dostępność amunicji 9×19 mm Parabellum sprawia, że Visy pozostają użytkową bronią, choć ze względu na wartość historyczną większość egzemplarzy trafia do kolekcji. Współczesne repliki FB "Łucznik" przywracają tę konstrukcję do łask, łącząc tradycję z dzisiejszymi standardami jakości.

Podsumowanie: Vis wz. 35 w XXI wieku

Vis wz. 35 to więcej niż broń – to ikona polskiej myśli technicznej, której jakość potwierdziły fronty II wojny światowej i podziemie niepodległościowe. Dla profesjonalistów stanowi lekcję inżynierii: mimo upływu 90 lat, rozwiązania jak decocker czy system rozkładania wciąż imponują funkcjonalnością. Jako broń użytkowa ustępuje współczesnym konstrukcjom (niską pojemnością, masą), ale jako element dziedzictwa nie ma sobie równych.

Rynek kolekcjonerski w Polsce wykazuje stabilne zapotrzebowanie na oryginały, a ceny rosną średnio 5-7% rocznie. Dla strzelców poszukujących "dotknięcia historii" współczesne repliki oferują kompromis między tradycją a przystępnością. Vis wz. 35 pozostaje bronią, która – jak żadna inna – łączy przeszłość z teraźniejszością polskiego przemysłu zbrojeniowego.

Dla entuzjastów poszukujących egzemplarza do strzelania rekreacyjnego, repliki FB "Łucznik" są optymalnym wyborem. Oryginały natomiast to inwestycja dla koneserów – zwłaszcza egzemplarze z niskimi numerami seryjnymi i udokumentowaną historią bojową. Wartość Visa wz. 35 przekracza dziś jego walory użytkowe, stając się częścią narodowego dziedzictwa technicznego.